گزارش سفر پرنده‌نگری دوستانه در تالاب قنبرآباد | 22 اسفند 99

سفر پرنده‌نگری دوستانه‌ی نیم‌روزه در تالاب قنبرآباد | 22 اسفند 99

سفرهای پرنده‌نگری دوستانه بیرون شهری در باشگاه پرنده‌نگری ایرانیان سبک جدیدی از سفر‌های پرنده‌نگری است که با رویکرد آموزش عملی و بهینه پرنده‌‏نگری برای تمامی افراد علاقه مند از جمله افراد غیر عضو در نظر گرفته شده است. هماهنگی این سفرها توسط باشگاه انجام شده و راهنمای متخصص نیز از سوی باشگاه تعیین می‌گردد تا علاوه بر هماهنگی‌های ‏قبل از سفر، در طول برنامه آموزش‌های مقدماتی را که به مقتضای سایت پرنده نگری مورد نظر از سوی راهنمای برنامه امکان ‌پذیر ‏باشد، به شرکت کنندگان ارائه نماید. همچنین امکان استفاده از تلسکوپ (در برنامه هایی که نیاز باشد) است.‏

عکس از محمدرضا کشفی

برنامه این هفته با تأکید بر پروژه سرشماری پرندگان کنارآبزی برگزار شد. به همین دلیل 3 نفر از شرکت‌کنندگان از طرف کارگروه حفاظت باشگاه به این منظور در این برنامه شرکت داشتند.

طبق پیش‌بینی‌های هواشناسی هوا تا ظهر ابری و بعد از آن بارندگی همراه با کاهش دما آغاز می‌شد ولی در تهران از همان ساعات ابتدایی صبح شاهد بارش باران بودیم. بر اساس اعلام قبلی و هماهنگی‌های صورت گرفته در گروه واتس‌اپ، شرکت‌کنندگان در ساعت 6 صبح در محل قرار حضور داشتند و برنامه‌ی پرنده‌نگری امروز ما با خودروهای شخصی آغاز شد. هنوز مسیر زیادی را طی نکرده بودیم که مشاهده پریدن یک عقاب شاهی با فاصله‌ی کمی از کنار جاده و دیدن ابهت این پرنده زیبا از فاصله نزدیک بسیار لذت بخش بود. یکی از شرکت کنندگان نیز در بین راه و از مسیر دیگری به ما ملحق شدند و توانستیم تا رسیدن به روستای قنبرآباد چندین گونه پرنده را مشاهده نماییم که دو گونه‌ی زاغ نوک سرخ و غراب که از خانواده کلاغ‌ها بودند از این جهت که در برنامه‌های قبلی در این مسیر دیده نشده بودند، جالب توجه بود.

زاغ نوک‌سرخ _ عکس از علی حاجی‌آبادی

در ابتدای روستای قنبرآباد نیز آقای حاجی‌آبادی یک جغد کوچک را که با آرامش روی دیوار نشسته بود مشاهده کردند و به بقیه گروه اطلاع دادند و فرصت مناسبی برای دیدن این پرنده‌ی زیبا از فاصله‌ی نزدیک دست داد.

جغد کوچک _ عکس از علی حاجی‌آبادی

پس از طی جاده خاکی و در نزدیکی تالاب دیدن پرستو هایی که تازه از مهاجرت زمستانه خود برگشته اند و برای جوجه‌آوری به ایران آمده‌اند، این نوید را به ما می‌داد که پرندگان مهاجر تابستان‌گذران در حال ورود به این منطقه هستند. در این بین مشاهده سه نوع پرستو و همچنین بادخورک‌های معمولی مهاجری که اخیرا همانند پرستو‌ها از آفریقا به این بخش از کشور رسیده یودند نیز باعث خوشحالی همه ما شد.

پرستو معمولی (چلچله) _ عکس از محمدرضا کشفی

پایش تالاب در نگاه اول حاکی از تنوع بیشتر پرندگان به دلیل شروع فصل مهاجرت بود. دیگر خبری از دسته های بزرگ خروس‌کولی که در چند ماه گذشته در این منطقه دیده می‌شدند نبود و تنها چند فرد از آن‌ها در تالاب دیده شدند. ولی جمعیت اردک‌های سرحنایی و سرسبز افزایش یافته بود و پرندگان کنار آبزی بیشتری مشاهده شدند. از طرف دیگر زمان مناسبی برای دیدن کاکایی‌هایی که در حال مهاجرت به عرض‌های شمالی تر هستند فرا رسیده و توانستیم چندین گونه کاکایی را در تالاب مشاهده نماییم. کاکایی های بزرگ جثه‌ای مانند کاکایی سرسیاه بزرگ که کاکایی‌های سرسیاه کوچک همانند جوجه‌های آن‌ها به نظر می‌رسیدند. دیدن سلیم طوقی کوچک بیشتر در این زمان از سال در این تالاب قابل انتظار است که به وقوع پیوست.

بهترین مشاهده‌ی ما در این بخش دیدن اردک‌ تاجدار بود که به ندرت در تالاب‌های مرکزی کشور مشاهده می‌شود، بود.

کاکایی‌های سرسیاه بزرگ در کنار کاکایی های سر سیاه کوچک

سپس به سمت دیگر که محل مناسبی برای دیدن پرندگان کنار آبزی است رفتیم. متاسفانه دیدن ده‌ها پوکه نشان از حضور یک شکارچی در روزهای گذشته در این بخش از تالاب داشت و این یکی از دلایل ترس پرنده‌ها از انسان‌ها در کشورهایی است که به درک واقعی از ارزش‌های واقعی محیط زیست نرسیده‌اند. دایره ترس پرندگان به همین دلیل در برخی از موارد آنقدر زیاد است که حتی از فاصله‌ی بیش از 100 متری نیز از ما می‌گریزند تا جان خود را نجات دهند. تا جایی که حتی گاهی تلسکوپ‌‌های ما که برای دیدن و شناسایی گونه‌های پرندگان کاربرد دارد نیز از این کار ناتوان اند. با این وجود دیدن پرندگان کوچک کنار آبزی که برخی در پوشش زادآوری که زیباترین حالت پر و بال از لحاظ تنوع رنگی برای جذب جنس مخالف (ماده) است، بار دیگر امکان لذت بردن از این مخلوقات زیبا بدون آسیب زدن به آن‌ها و تخریب محیط زیست آن‌ها را به ما داد.

پرندگان کنارآبزی در بخش غربی تالاب

بعد از پرنده‌نگری در این بخش از سمت جاده کنار کانال راهی سمت شرق تالاب شدیم تا پرندگانی مانند گنجشک‌سانان که وابستگی بیشتری به نیزار دارند را مشاهده کنیم. در بین راه دیدن دسته‌ی بزرگ سهره‌های پهلوسرخ که انتظار دیدن آن‌ها را در این منطقه نداشتیم بسیار جذاب بود.

دسته‌ی سهره‌های سینه سرخ _ عکس از محمدرضا کشفی

جاده‌ی کنار کانال دید خوبی به پرندگان آبزی که در سمت شرق تالاب هستند دارد و به همین دلیل و با پایش دسته‌ی اردک‌های سرحنایی خوشبختانه دو اردک بلوطی را مشاهده کردیم.

نکته جالب دیگر حضور بیش از 40 فرد حواصیل خاکستری در تالاب بود که پس از استراحت و تجدید قوا به سمت عرض‌های شمالی ادامه مسیر خواهند داد. در بین این حواصیل‌ها یک فرد گاوچرانک نیز مشاهده شد. برخلاف این حواصیل‌های خاکستری، گاوچرانک ما برای فصل زادآوری و تابستان تازه به این منطقه وارد شده است.

دسته‌ی حواصیل های خاکستری به همراه یک فرد گاوچرانک

آبچلیک خالدار پاسرخ از جمله پرندگان کنارآبزی است که به تعداد بسیار کمتر از آبچلیک پاسرخ مشاهده می شود که خوشبختانه در این بخش از تالاب حضور داشت.

آبچلیک خالدار پاسرخ _ عکس از محمدرضا کشفی

پرندگان کنارآبزی مانند خروس کولی دم سفید که برای زادآوری به مناطق گرم و خشک کنار تالاب‌ها وابسته اند نیز در این بخش تالاب مشاهده شدند.

خروس کولی دم سفید _ عکس از محمدرضا کشفی

طبق پیش‌بینی آب و هوا، از حوالی ظهر و همزمان با پایان برنامه نیم‌روزه‌ی ما بارندگی به تدریج آغاز شد و ما نیز کم‌کم وسایل خود را جمع نموده و به سمت روستای قنبرآباد رهسپار شدیم و پس از خداحافظی با شرکت‌‌‌‌کنندگان به سمت تهران رهسپار شدیم.