باشگاه پرنده نگری ایرانیان
اعضا
خانه پرندگان ایران وبلاگ
باشگاه پرنده نگری ایرانیان
سبد خرید جستجو اعضا زبان

پرندگان ایران اردک نوک ‌پهن

Text string:
QR Code:
Error correction:
Output format:
Border: modules
Scale: pixels per module
Version range: Minimum = , maximum =
Mask pattern: (−1 for automatic, 0 to 7 for manual)
Boost ECC:
Statistics:
SVG XML code:
نام فارسی: اردک نوک ‌پهن
نام انگلیسی: Northern Shoveler
نام علمی: Anas clypeata

ویژگی‌های ظاهری

طول بدن: 44 تا 52 سانتی‌متر

گستردگی بال‌ها: 70 تا 84 سانتی‌متر است

ویژگی های شناسایی:

از اردک‌های روی‌آبچر است که به واسطه گردن به نسبت کوتاه، تارک سر تخت و منقار بزرگ و قاشقی‌شکل، از سایر اردک‌های روی‌آبچر متمایز می‌شود. نر و ماده متفاوت و دارای تغییرات فصلی هستند. پرنده نر بالغ سر و گردن سبز تیره براق، روتنه سیاه و سفید و دمگاه سیاه دارد. جلوی بال‌ها آبی روشن و آینه بالی سبز و بدون حاشیه سفید دیده می‌شود. سینه سفید رنگ و شکم و پهلوها بلوطی هستند. پرنده ماده بالغ شبیه به ماده «کله‌سبز» است، اما به واسطه منقار قاشقی‌شکل، شکم قهوه‌ای تیره، جلو بال‌های خاکستری مات و رنگ سفید چرک زیر بال‌ها قابل تفکیک است. پرنده نر در دوره پرریزی شبیه ماده بالغ است، اما سر و روتنه تیره‌تری دارد و جلو بال‌های آن نیز به رنگ آبی روشن است. پرنده نابالغ شبیه به ماده بالغ است، اما با تارک، پشت گردن و روتنه تیره‌تر تمیز داده می‌شود.

ویژگی‌های زیستی

زیستگاه:

دریاچه‌ها و مرداب‌های آب شیرین با پوشش گیاهی تازه‌روییده با بسترهای گلی در حاشیه، همچنین شالیزارها و استخرهای مصنوعی کم‌عمق که در حاشیه، علفزارهای غرقابی دارند را ترجیح می‌دهد. زمستان‌ها نیز اغلب در دریاچه‌های باز، مصب‌ها و کرانه‌های ساحلی دیده می‌شود.

عادات رفتاری و زیستی:

پرنده‌ای ساکت، آرام و اجتماعی است و اغلب دسته‌های کوچک تشکیل می‌دهد. به راحتی و به طور عمودی از سطح آب به پرواز درمی‌آید و پروازی چابک، شبیه به «گیلار» با بال‌زدن‌های سریع و آهنگین دارد، اما روی زمین به دشواری راه می‌رود. از مواد گیاهی و جانوری نظیر سخت‌پوستان ریز، نرم‌تنان کوچک، حشرات و لارو آن‌ها تغذیه می‌کند. برای تغذیه به آرامی در سطح آب شنا می‌کند، سر و گردن را به زیر آب فرو می‌برد و با حرکت دادن سر به چپ و راست، آب را فیلتر می‌کند. گاهی نیز به درون آب غوص می‌کند تا از مواد غذایی موجود در بستر تغذیه کند.

زادآوری:

جوجه‌آوری از اواسط فروردین و با تشکیل قلمرو در مرداب‌ها، باتلاق‌ها و رودخانه‌های آب شیرین با پوشش گیاهی انبوه در حاشیه آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش گودی کم‌عمق با مقدار کمی مواد گیاهی و پر است که آن را روی زمین و در بستری خشک بنا می‌کند. معمولاً هشت تا دوازده و به ندرت هفت تا چهارده تخم بیضی تا نیمه‌بیضی، زرد نخودی تا کرم رنگ و به ابعاد 2/37 × 52 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 26 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند. پرورش جوجه‌ها 40 تا 45 روز طول می‌کشد.

پراکنش و فراوانی

در تمام تالاب‌های کشور (به استثنای تالاب‌های نواحی جنوب شرقی) به صورت مهاجر عبوری و زمستان‌گذران دیده می‌شود. احتمالاً به تعداد اندک اما به طور منظم در برخی تالاب‌های حوضه دریاچه ارومیه جوجه‌آوری می‌کند. تعدادی از این پرنده در فصل تابستان در تالاب‌های نواحی جنوبی دریای خزر، همچنین استان‌های لرستان، خوزستان و فارس مشاهده می‌شوند که احتمالاً در این نواحی جوجه‌آوری نمی‌کنند.

وضعیت حفاظت

در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.


مشاهدات اعضا:


نام: اردک نوک ‌پهن
عکاس: فرشید صمیمی
محل مشاهده: میانکاله
تاریخ: 1396/11/13
نام: اردک نوک ‌پهن
عکاس: مهتاب  احمدی
محل مشاهده: تالاب مره
تاریخ: 1399/02/26
نام: اردک نوک ‌پهن
عکاس: مهتاب  احمدی
محل مشاهده: تالاب مره
تاریخ: 1399/02/26
نام: اردک نوک ‌پهن
عکاس: نادیا خسروی
محل مشاهده: تالاب مره قم
تاریخ: 1400/11/13
نام: اردک نوک ‌پهن
عکاس: نوید هرمزی
محل مشاهده: تالاب آبزالو
تاریخ: 1401/01/03
نام: اردک نوک ‌پهن
عکاس: امیر مدیری
محل مشاهده: تالاب میقان
تاریخ: 1397/09/02
نام: اردک نوک ‌پهن
عکاس: وحید اشرفی
محل مشاهده: بند رضایی
تاریخ: 1401/03/27

         

کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد