|
|
|
|
|
نویسنده: سجاد پیشنماززاده
تماشای پرندگان شکاری یا شمارش پرندگان شکاری عموما فعالیتی براساس علم شهروندی است که طی آن داوطلبین باتجربه و کارآزموده با هدف بررسی تعداد پرندگان شکاری مهاجر، به شمارش آن‌ها می‌پردازند. گروه‌های شکاری‌نگر معمولا در مسیرهای شناخته شده مهاجرتی مانند برجستگی یا تیغه کوه‌ها، خطوط ساحلی و سرزمین‌های بین قاره‌ای گرد هم می‌آیند. در این مکان‌ها پرندگان شکاری بر جریان‌های هوایی بالا رونده که با کمک توپوگرافی زمین ایجاد شده‌اند سوار می‌شوند. هدف نهایی برنامه شمارش یا تماشای پرندگان شکاری، تهیه داده‌های بلندمدت در مورد فراوانی شکاری‌ها، برای رصد روند جمعیتی این پرندگان در طی زمان و برنامه‌ریزی‌های حفاظتی است.
شناسایی پرندگان شکاری در حال پرواز به‌دلیل فاصله زیاد و سرعت بالای آن‌ها معمولا چالش‌برانگیز است. شکاری‌نگرها عموما از دوربین‌های دوچشمی، تلسکوپ و دوربین‌های عکاسی برای شناسایی پرندگان شکاری در حال پرواز استفاده می‌کنند. برخلاف سایر حالت‌های پرنده‌نگری، نشانه‌های شنیداری در شناسایی پرندگان شکاری نقش کمتری دارند چون بسیاری از شکاری‌ها در حالت پرواز تولید صدا نمی‌کنند. در عوض، شکاری‌نگرها با تکیه بر شکل، حالت پرواز و طرح و رنگ پرها این پرندگان را شناسایی می‌کنند.
سایه خانواده‌های مختلف شکاری
برای کسب اطلاعات بیشتر و شرکت در پروژه آموزشی-تجربی "پایش پرندگان شکاری کوچرو هیرکان" روی عنوان پروژه کلیک کنید
تماشا، شمارش و حفاظت از پرندگان شکاری دارای سابقه‌ای بسیار طولانی در آمریکای شمالی است. هر ساله هزاران نفر شامل پرنده‌نگران، پژوهشگران، حفاظت‌گرایان و علاقه‌مندان به محیط زیست و حیات‌وحش در قالب ده‌ها موسسه و یا به‌صورت شخصی، به شمارش پرندگان شکاری در سایت‌های مشخص شده در سرتاسر آمریکای شمالی می‌پردازند. در ادامه تعدادی از موسسات شاخص که به فعالیت در زمینه پرندگان شکاری اشتغال دارند، معرفی شده‌اند:
انجمن «پناهگاه کوهستان پرندگان شکاری» (Hawk Mountain Sanctuary) به عنوان اولین پناهگاه پرندگان شکاری در دنیا، دارای تاریخچه‌ای پرماجرا است. کوهستان پرندگان شکاری در پنسیلوانیای آمریکا در ابتدا محلی بود که شکارچیان هرساله تعداد زیادی از پرندگان شکاری در حال مهاجرت را شکار می‌کردند. در سال 1934 یک فعال حفاظت‌گرا به نام رزالی اِج (Rosalie Edge)، حدود 560 هکتار از اراضی این کوهستان را اجاره کرد و با استخدام چند نفر نگهبان توانست شکار را بلافاصله متوقف کند. در سال بعد پناهگاه به روی عموم گشوده شد تا به مشاهده زیبایی پرندگان شکاری بپردازند. او توانست در سال 1938 با خریدن این اراضی، انجمن پناهگاه کوهستان پرندگان شکاری را پایه‌گذاری کند. این انجمن در حال حاضر با بیش از 1,000 هکتار محدوده، 9,000 عضو و 60,000 بازدیدکننده در سال به فعالیت خود ادامه می‌دهد. انجمن پناهگاه کوهستان پرندگان شکاری هم‌اکنون در سرتاسر دنیا پروژه‌هایی را برای حفاظت شکاری‌ها و آموزش عمومی به مرحله اجرا رسانیده است. برای مثال، پروژه حفاظت و شمارش شکاری‌ها در باتومی گرجستان، متشکل از فارغ‌التحصیلان کارآموزی این انجمن می‌باشد.
استیو هافمن (Steve Hoffman) در سال 1986 و تقریبا یک دهه بعد از اینکه فعالیت‌هایش را در زمینه مهاجرت پرندگان شکاری در غرب ایالت متحده شروع کرده بود، موسسه شکاری‌نگری بین‌المللی (HawkWatch International) را بنیان نهاد. رسالت این موسسه حفاظت از محیط زیست از طریق آموزش، پایش بلندمدت و مطالعات علمی در زمینه پرندگان شکاری به‌عنوان شاخص سلامت اکوسیستم، عنوان شده است. هر ساله در فصل مهاجرت بهاره و پاییزه، پروژه شمارش پرندگان شکاری در سایت‌های زیر نظر این مجموعه انجام می‌شود. همچنین یکی دیگر از فعالیت‌های این موسسه، تیمار پرندگان شکاری آسیب‌دیده است. پروژه‌های تحقیقاتی مختلفی با موضوع پرندگان شکاری در آمریکا و سایر قاره‌ها و با حمایت و نظارت این موسسه در حال انجام است.
«انجمن مهاجرت پرندگان شکاری آمریکای شمالی» (Hawk Migration Association of North America) که در سال 1974 تأسیس شد، یک موسسه بر پایه عضویت داوطلبان است و وظیفه اصلی آن حفاظت از پرندگان شکاری از طریق مطالعات علمی و ارزیابی مهاجرت شکاری‌ها می‌باشد. نشریه رسمی این موسسه «مطالعات مهاجرت پرندگان شکاری» نام دارد که در سال دو مرتبه برای مهاجرت‌های بهاره و پاییزه منتشر می‌شود.
بسیاری از پرنده‌نگران آمریکای شمالی داده‌های شمارش خود را در سایت hawkcount.org که یکی از پروژه‌های انجمن مهاجرت پرندگان شکاری آمریکای شمالی با هدف ساماندهی اطلاعات مربوط به شمارش شکاری‌ها است، به اشتراک می‌گذارند. این وبسایت در سال 2000 شروع به کار کرده است. وبسایت این انجمن حدود 470 سایت فعال برای مشاهده مهاجرت پرندگان شکاری را در 9 کشور آمریکای شمالی لیست کرده است. همچنین ممکن است این اطلاعات در پلتفرم‌های دیگر مانند سایت ایبرد نیز به اشتراک گذاشته شوند.
نقشه سایت‌های مشاهده و شمارش پرندگان شکاری در آمریکای شمالی
پروژه «شاخص جمعیتی پرندگان شکاری» (The Raptor Population Index) که در سال 2004 راه اندازی شده است، حاصل همکاری چهار موسسه برجسته تحقیقاتی و پرنده‌نگری در زمینه پرندگان شکاری است؛ پناهگاه کوهستان پرندگان شکاری، شکاری‌نگری بین‌المللی، انجمن مهاجرت پرندگان شکاری آمریکای شمالی و موسسه پرندگان کانادا.
هدف این پروژه این است که شاخص‌های آماری قابل اتکایی در مورد فراوانی و روند جمعیتی پرندگان شکاری تولید کرده و در اختیار عموم قرار دهد. این شاخص‌ها در نهایت منجر به حفاظت موثر از شکاری‌های مهاجر خواهد شد. این پروژه اطلاعات خود را از داده‌های بارگذاری شده در وبسایت hawkcount.org استخراج می‌کند. گزارش آنالیز داده‌ها هر سه سال منتشر می‌شوند. در آخرین به‌روزرسانی گزارش در سال 2019، نتایج آنالیز اطلاعات مربوط به 77 سایت شمارش شکاری‌ها که شامل 43,455 ساعت شمارش و 8,897,955 پرنده شکاری شمارش شده است، منتشر شده است.
فعالیت‌ها و موسسات ذکر شده در این مطلب تنها بخشی از فعالیت‌های حفاظت‌گرایانه و مطالعاتی با موضوع مهاجرت پرندگان شکاری در آمریکای شمالی است. نزدیک به صد سال شمارش و حفاظت از پرندگان شکاری در آمریکای شمالی منجر به تربیت کادرهای داوطلبین متخصص شمارش و تدوین دستورالعمل‌های جامع در این زمینه شده است و نیز هر ساله به تعداد داوطلبین شمارش و سایت‌های شمارش شکاری‌ها افزوده می‌شود. نهایتا نتایج این تلاش‌ها منتج به برنامه‌ریزی‌های دقیق حفاظتی و تغییر اولویت‌های حفاظت براساس نیاز شده است به‌صورتی‌که جمعیت اغلب گونه‌های پرندگان شکاری در آمریکای شمالی وضعیت پایداری دارند.
منابع:
https://rpi-project.org/index.php
McClure C., et al. 2020. Conservation assessment of raptors within the USA and Canada, Biological Conservation, 272:109633.
Bildstein, K.L. 2008. A Brief History of Raptor Conservation in North America. Union Series in Ornithology No. 3. Cambridge, Massachusetts, and Washington, D.C.
Bildstein, K.L., Smith, J.P., and E. Ruelas I. 2008. The Future of Raptor-migration Monitoring. Nuttall Ornithological Club and American Ornithologists. Union Series in Ornithology No. 3. Cambridge, Massachusetts, and Washington, D.C.
Bildstein, K.L., J.P. Smith, E. Ruelas I., and R.R. Veit (eds). 2008. State of North America's Birds of Prey. Nuttall Ornithological Club and American Ornithologists. Union Series in Ornithology No. 3. Cambridge, Massachusetts, and Washington, D.C. 466 p.
برای کسب اطلاعات بیشتر و شرکت در پروژه آموزشی-تجربی "پایش پرندگان شکاری کوچرو هیرکان" روی عنوان پروژه کلیک کنید.
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد
پرندگان ایران