پرندگان ایران ◄ کورکور حنایی

ویژگی‌های ظاهری

طول بدن: 60 تا 72  سانتی‌متر

گستردگی بال‌ها: 143 تا 171 سانتی‌متر

وضعیت حفاظتی: کمترین نگرانی

ویژگی های شناسایی

کورکورحنایی (Milvus milvus) پرنده‌ای شکلری بزرگ تر از کورکورسیاه (Milvus migrans) و به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز است. نسبا به کورکور سیاه دم به وضوح دوشاخه‌تر و از بالا قرمزتر (حنایی- بلوطی) و سر سفیدتر است. زیر بال‌ها لکه‌های سفید بزرگ‌تری روی شاه پرهای اولیه نشان می‌دهد. نام "کوکور حنایی" به رنگ‌های گرم این گونه اشاره دارد. در جوجه‌ها بدن روشن‌تر، سری تیره‌تر و دم کم رنگتر است. نر و ماده هم‌شکل (ماده اندکی بزرگ‌تر) و فاقد تغییرات فصلی هستند. این گونه ارتباط نزدیکی با کورکورسیاه دارد، که گاهی با آن هیبرید می‌شود؛ تاکسونومی (رده‌بندی زیستی) این دو گونه همچنان مبهم است و به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد.

ویژگی‌های زیستی

زیستگاه

کوکور حنایی در اراضی جنگلی باز و مناطق مختلفی از جمله جنگل‌ها یا درختزارهای مخلوط با زمین‌های کشاورزی، بوته‌زارها، تالاب‌ها، مراتع، یا زمین‌های باتلاقی زندگی می‌کند. معمولاً در ارتفاعات پایین یا متوسط یافت می‌شود.

عادات رفتاری و زیستی

کوکور حنایی از طیف وسیعی از انواع غذاها تغذیه می‌کند، اما عمدتاً شامل لاشه حیوانات و پستانداران کوچک یا متوسط و پرندگان می‌شود؛ رژیم غذایی این پرنده بسته به میزان دسترسی محلی به منابع غذایی متفاوت است و در فصل زادآوری، نسبت بیشتری از شکارها را به دست می‌آورد.
لاشه‌ها شامل گوسفند و دیگر دام‌ها، سگ‌ها، گربه‌ها، مرغ‌ها و تخم‌های آن‌ها، و انواع حیوانات کوچک مانند حیوانات برخورد کرده با خودروها و یا زخمی‌شده توسط شکارچیان است.

پستاندارانی که شکار می‌شوند شامل جوندگان، حشره‌خوارها، خرگوش‌ها و خرگوش‌های صحرایی هستند؛ پرندگان، به‌ویژه جوجه‌ها، شامل اعضای خانواده کلاغ‌سانان (زاغی‌ها، زاغچه‌ها، کلاغ‌ها)، وتوکاها، چکاوک‌ها و سارها هستند.

خزندگان، دوزیستان، و ماهی‌ها به‌طور کلی اهمیت کمتری دارند، همانطور که بی‌مهرگان مانند سوسک‌ها، ملخ‌ها و کرم‌های خاکی که همه روی زمین شکار می‌شوند، و مورچه‌های بالدار که در پرواز شکار می‌شوند، اهمیت کمتری دارند.

عمدتاً در مناطق باز به جستجوی غذا می‌پردازد، با پروازهای آرام و گلاید کردن در ارتفاع پایین، یا با شیرجه زدن از ارتفاع بالاتر و پرواز شناور به سمت طعمه زمینی شکار می کنند. اغلب به محل‌های دفن زباله برای جستجوی پسماندهای قصابی و زباله‌های کشتارگاه‌ها سر می‌زند؛ از لانه تا 8 کیلومتر برای شکار سفر می‌کند و از محل استراحت خود به مناطق دورتر هم می‌رود.

لانه به صورت یک سکوی ساخته شده از شاخه‌ها است که اغلب با پارچه‌ها یا پلاستیک‌ها تکمیل می‌شود و معمولاً با پشم آستر داده می‌شود. این لانه در شکاف درخت یا روی شاخه‌ای پهن از درخت، چه درختان سوزنی‌برگ و چه پهن‌برگ، در جنگل، بوته‌زار یا توده‌ای از درختان ساخته می‌شود. هر جفت پرنده معمولاً چندین لانه دارد و از همان لانه هر سال استفاده می‌کند یا به طور متناوب از لانه‌های مختلف استفاده می‌کند.

زادآوری

تخم‌گذاری فروردین و اردیبهشت صورت می‌گیرد. 1 تا 4 تخم می گذارد و تفریخ تخم‌ها 31 تا 32 روز است. ماده جوجه‌ها را گرم کرده و تغذیه می‌کند و نر بیشتر غذا را می‌آورد. جوجه‌ها در ابتدا با پرهای کرم‌رنگ پوشیده شده و در مرحله دوم با پرهایی مایل به قرمز. جوجه‌ها در 50 تا 60 روزگی قادر به پرواز می‌شوند. معمولاً 1 یا 2 جوجه پرواز می‌کنند و به ندرت 3 جوجه موفق به پرواز می‌شوند.

پراکنش و فراوانی

پراکندگی گسترده در سراسر اروپا. و گزارشاتی مبنی بر مشاهده ی آن در آسیا و آفریقا وجود دارد.

در ایران در سایت کمیته ثبت پرندگان ایران، بهمن ماه 1394 یک مورد مشاهده ثبت شده در کوههای مرز بین گلپایگان (استان اصفهان) و الیگودرز (استان لرستان).

وضعیت حفاظت

در جهان در جهان از نظر حفاظتی در رده کمترین نگرانی (Least Concern) طبقه‌بندی می‌شود. در ایران کمیاب است.

داوطلبینی که در تهیه این معرفی همیاری کرده‌اند:

گردآوری و نگارش: فریده پاکمهر

منابع:

David, T. S., J. Orta, D. A. Christie, and E. F. J. Garcia (2021). Red Kite (Milvus milvus), version 1.1. In Birds of the World (S. M. Billerman, Editor). Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA. https://doi.org/10.2173/bow.redkit1.01.1