|
|
|
|
|
نوشته مولود جابری
فیبی اسنتسینگر (Phoebe Snetsinger)، مدت کوتاهی بعد از تولد 50 سالگی‌اش با حقیقت تلخ ابتلا به سرطان بدخیم پوست (ملانوما) رو‌به‌رو شد. طبق تشخیص پزشکان، در خوشبینانه‌ترین حالت، او تنها یک سال دیگر زنده می‌ماند. پس از سپری‌کردن یک دوره کوتاه شوک، جواب‌دادن به این سوال که چگونه باید از فرصت اندک پیش‌رو استفاده‌کرد، برای فیبی چندان دشوار نبود. او زمان باقی‌مانده را به تماشا و مطالعه پرندگان اختصاص داد. در زمان مرگ، فیبی استنسینگر حدود 85 درصد از گونه‌های شناخته‌شده پرندگان در سرتاسر جهان را مشاهده و ثبت کرده بود.
نقاشی فیبی اسنتسینگر اثر Joe Ciardello
تماشای پرندگان سرگرمی آرامش‌بخشی برای یک زن میان‌سال در حال مرگ به‌نظر می‌رسد. اما برای فیبی همان‌طور که بعدها در خاطراتش با عنوان «پرنده نگری در زمان عاریه1» شرح داده است، ماجرا چیزی بیش از این بود: «دریافت انسان‌ها از پرنده‌نگری تفاوت زیادی با هم دارد اما برای من به‌طور پیچیده‌ای با بقا درهم تنیده شده است.» این کتاب که بعد از مرگ فیبی توسط انجمن پرنده‌نگری آمریکا2 منتشر شد بیش از یک سفرنامه معمول و چک‌لیست پرنده‌نگری، نشان‌دهنده شوق و اشتیاق بیش از حد او به پرندگان به‌عنوان راهی برای مقابله با بیماری لاعلاج سرطان بود.
فیبی اسنتسینگر (1933-1999)
فیبی پرنده‌نگری را تقریبا دیر شروع کرد. در دوران تحصیل، دانش‌آموز مستعدی بود با تمایل غریزی به نوشتن (مخصوصا شعر)، زبان و علوم. در دهه 50 میلادی چشم‌انداز زندگی زنان جوان بسیار محدود بود، بنابراین مسیر مورد انتظار را دنبال کرد: ازدواج و مادری. اما برای او پذیرش نقش‌های سنتی خانوادگی، پرورش چهار فرزند و زندگی در حومه شهر با افسردگی همراه شد. فیبی در میانه دهه چهارم زندگی بود که با دعوت یکی از همسایه‌ها به تماشای پرندگان پارک محلی نزدیک خانه‌شان در حومه مینیاپولیس رفت. در همین گردش بود که دیدن یک سسک کوچک3 مسیر زندگی او را تغییر‌داد. در ادامه حافظه تصویری خوب و علاقه شدید به یادگیری، مغلوب درون‌گرایی و روحیه انزواطلبی ذاتی‌اش شد. تماشای پرندگان، سپری‌کردن ساعات طولانی در طبیعت و رهایی کوتاه مدت از بار مسئولیت خانه، به بهبود افسردگی فیبی کمک زیادی کرد. بزرگ‌شدن بچه‌ها و استقلال آن‌ها از مادر نیز، زمان فراغت بیشتری فراهم کرد تا این سرگرمی را جدی‌تر دنبال کند، اما این شرایط مدت کوتاهی بعد از تولد پنجاه سالگی‌اش تغییر کرد. گرچه سرطان و فرصت یک‌ساله زندگی، چشم‌انداز منصفانه‌ای برای فیبی نبود، اما او را تسلیم نکرد. هم‌زمان با عود بیماری نیز، ارث قابل‌توجهی به او رسید که امکان سفرهای بلندمدت و تجربه‌های جدید را ممکن می‌ساخت. در نتیجه، فیبی تماشای پرندگان را به درمان و استراحت در خانه ترجیح داد.
سسک بلک برنین اولین گونه شاخصی بود که فیبی مشاهده کرد - عکس از Ezra Staengl
سفرهای متعدد فیبی منعکس‌کننده اشتیاق شدید و وسواس‌گونه او برای دیدن و تجربه‌کردن هر‌چه بیشتر در فرصت کوتاه باقی‌مانده بود. او مراسم خاک‌سپاری مادرش و ازدواج دخترش را برای همراهی در سفرهای پرنده‌نگری از دست داد، اما بعد از گذشت یک سال از زمان عود بیماری، فیبی هم‌چنان شکست‌ناپذیر به زندگی خود ادامه می‌داد. او حدود چهار ماه از سال را صرف سفر می‌کرد و در فواصل زمانی بین سفرها، به مطالعه و مستند‌سازی مشغول بود. به‌عنوان یک پرنده‌شناس آماتور، یادداشت‌های میدانی فراوانی جمع‌آوری‌کرد، که بعدها در طبقه‌بندی زیرگونه‌های متعددی توسط انجمن پرنده‌نگری آمریکا به‌کار گرفته شد. به‌تدریج فیبی به چهره شناخته‌شده‌ای بین پرنده‌نگرها که معمولا مردان بودند، تبدیل شد. اولیویا جنتیل4 نویسنده کتاب زندگی‌نامه فیبی استنسینگر می‌نویسد: «مردم وقتی می‌فهمیدند با او در یک تور خواهند‌بود هیجان‌زده می‌شدند، حتی نگاه‌کردن به او هیجان‌انگیز بود، گویی یک ستاره راک است». در زمان مرگ فیبی، 10000 گونه پرنده در سرتاسر جهان شناخته شده بود، که او 8398 را را ثبت و مستند کرده بود، رکوردی که تنها چند‌بار پس از مرگ او شکسته شد.
18 سال پس از تشخیص سرطان و آن‌چه فیبی «حکم اعدام» خود توصیف کرده بود، در نوامبر سال 1999، در یک حادثه رانندگی به سمت یکی از مکان‌های مورد علاقه پرنده‌نگریش در ماداگاسکار تسلیم مرگ شد. فیبی قبل از این سفر دو بار به ماداگاسکار سفر کرده بود، اما در این سفر به برنامه سیزده روزه خود، پنج روز دیگر اضافه‌کرد تا یک گونه کمیاب وانگا5 را ببیند. مرگ در سفر سرنوشتی بود که او از قبل در نامه‌هایی به خانواده و دوستانش پیش‌بینی کرده بود، مرگی که بی‌رحمانه سال‌ها با او زندگی کرده بود، و در عین‌حال فرصت تجربه یک زندگی سراسر شگفتی را نیز به او بخشیده بود.
وانگا شانه قرمز به عنوان گونه بومزاد (آندمیک) ماداگاسکار، آخرین پرنده‌ای بود که فیبی قبل از مرگ مشاهده کرد - عکس از Yeray Seminario
1. Birding on borrowed time
2. American Birding Association (ABA)
3. Blackburnian Warbler
4. Olivia Gentile
5. Red-shouldered Vanga
منبع:
Olivia Gentile. (2010), Life List: A Woman''s Quest for the World''s Most Amazing Birds, USA: Bloomsbury Publishing
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد
پرندگان ایران