|
زریوار یا زریبار (Zirêbar, Zirêwar) تالابی آب شیرین است و از مکانهای دیدنی و گردشگری استان کردستان میباشد. به سبب قرارگیری در رویشگاه جنگلی زاگرس و مطلوب بودن عوامل رویشگاهی، در برگیرنده تنوع اکوسیستمی گونهای بالا است. این دریاچه یکی از مراکز زمستان گذرانی و جوجه آوری پرندگان مهاجر میباشد. و به دلیل دایره ترس پایین پرندگان در این دریاچه یکی از نقاط مهم پرندهنگری ایران میباشد. پرندگان این منطقه به دلیل رفتار مهربانانه مردم منطقه در آرامش کامل زندگی میکنند و برخی نیز زادآوری دارند.
محدوده زریوار به استناد «بند الف ماده 3 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 1353 و طی مصوبه شماره304 مورخ 1388/7/5 کمیسیون امور زیربنایی صنعت، معدن و تجارت» به عنوان «پناهگاه حیات وحش زریوار» معرفی گردید. حوضه آبخیز دریاچه زریوار با مساحت 15827 هکتار که شامل دو حوضه فرعی شهری با مساحت5000 هکتار و مریوان با مساحت 10827 هکتار است. بخش اصلی و کاسه تالاب به شکل کشیده با طول متوسط حدود 5/4 کیلومتر و عرض متوسط نزدیک به 2 کیلومتر است. به این ترتیب مساحت کاسه تالاب حدود 3/8 است که با حواشی نیزار جمعا حدود 20 کیلومتر مربع وسعت دارد. تالاب زریوار از معدود تالابهای آب شیرین ایران است که هیچ رودخانه دائمی در تأمین آب آن نقش ندارد و عمدتاً از طریق چشمه های متعدد در بخش غربی و کف تالاب، تغذیه میشود. به طور کلی منابع تأمین آب تالاب زریوار از سه منبع عمده تشکیل میشود:
در سال 1372 یک سرریز در محل سرریز قدیمی احداث گردیده است. موقعیت تالاب به عنوان کاسه گود خط القعر حوضه آبخیز باعث گردآوری آبهای کف جوش (چشمه های کف تالاب) و نیز آبهای سطحی حوضه آبخیز تالاب شده است. با توجه به نقاط ارتفاعی شمالی و جنوبی تالاب و نیز شیب عمومی شمال به جنوب آن، تالاب در حکم استخر تنظیم کننده آبهای جاری عمل میکند و با سر ریز در بخش جنوبی، مازاد آب آن به مصرف کشاورزی میرسد و یا در موقع کم آبی نیز با تمهیداتی از آب تالاب برای کشاورزی استفاده میشود. سرریز آب تالاب به رودخانه زریوار که از شعبات رودخانه گاران است منتقل میشود که با پیوستن به رودخانه مریوان با جهت شمالی – جنوبی به سمت جنوب جاری است. رودخانه مذکور با پیوستن به چند رود دیگر تشکیل رودخانه مهم سیروان را می دهند.
موقعیت جغرافیایی: در فاصله 3 کیلومتری غرب مریوان در موقعیت جغرافیایی طول شرقی"51 '04 ˚46 تا "30 '15 ˚46 و عرض شمالی "23 '28 ˚35 تا "30 '36 ˚35 قرار گرفته
ارتفاع از سطح دریا: حداکثر ارتفاع حوضه 2120 متر و حداقل ارتفاع آن در محل خروجی تالاب زریبار 1283 متر از سطح دریا می باشد
راه های دسترسی: در شهر مریوان تابلوهای متعدد به سمت تالاب دیده میشود. از شهر مریوان به سمت مرز باشماق (به سمت غرب)بعد از طی کردن 3 کیلومتر به ورودی تالاب میرسیم.
انواع مارها، قورباغه ها، وزغ، لاک پشت مهمیزدار و برکه ای
گراز، شغال، گرگ، خفاش، روباه، خرگوش، ول آبزی و شنگ
کپور معمولی، کپور چینی(رها شده توسط شیلات)، کاراس، کامبوزیا، شاه کولی، عروس ماهی، سیاه ماهی، مارماهی و گربه ماهی
بیش از 160 گونه پرنده در تالاب رکورد شده است.
برخی از پرندگان ثبت شده در تالاب زریوار
1 |
Gadwall |
اردک ارده ای |
84 |
Great Reed Warbler |
سسک نیزار بزرگ |
2 |
Eurasian Wigeon |
گیلار |
85 |
Bank Swallow |
چلچله رودخانه ای |
3 |
Northern Pintail |
فیلوش |
86 |
Barn Swallow |
پرستوی معمولی |
4 |
Gray-headed Swamphen |
طاووسک |
87 |
Rosy Starling |
سار صورتی |
5 |
Black-winged Stilt |
چوب پا |
88 |
Black-headed Bunting |
زردپره سرسیاه |
6 |
Northern Lapwing |
خروس کولی معمولی |
89 |
Reed Bunting |
زردپره تالابی |
7 |
Little Stint |
تلیله کوچک |
90 |
Common Shelduck |
تنجه |
8 |
Common Snipe |
پاشلک معمولی |
91 |
Ferruginous Duck |
اردک بلوطی |
9 |
Gray Heron |
حواصیل ارغوانی |
92 |
Common Ringed Plover |
سلیم طوقی بزرگ |
10 |
Eurasian Marsh-Harrier |
سنقر تالابی |
93 |
Little Ringed Plover |
سلیم طوقی کوچک |
11 |
Mallard |
اردک سرسبز |
94 |
Bar-tailed Godwit |
گیلانشاه حنایی |
12 |
Little Grebe |
کشیم کوچک |
95 |
Red-necked Phalarope |
فالاروپ گردن سرخ |
13 |
Great Crested Grebe |
کشیم بزرگ |
96 |
White-winged Tern |
پرستوی دریایی بال سفید |
14 |
Water Rail |
یلوه آبی |
97 |
Whiskered Tern |
پرستوی دریایی تیره |
15 |
Eurasian Moorhen |
چنگر نوک سرخ |
98 |
Squacco Heron |
حواصیل زرد |
16 |
Eurasian Coot |
چنگر معمولی |
99 |
Glossy Ibis |
اکراس سیاه |
17 |
Spur-winged Lapwing |
خروس کولی سینه سیاه |
100 |
Whinchat |
چک بوته ای |
18 |
Green Sandpiper |
آبچلیک تکزی |
101 |
Kentish Plover |
سلیم کوچک |
19 |
Common Redshank |
آبچلیک پاسرخ |
102 |
Common Tern |
پرستوی دریایی معمولی |
20 |
Black-headed Gull |
کاکایی سرسیاه کوچک |
103 |
Purple Heron |
حواصیل ارغوانی |
21 |
Pygmy Cormorant |
باکلان کوچک |
104 |
Moustached Warbler |
سسک ابروسفید |
22 |
Great Cormorant |
باکلان یزرگ |
105 |
Savi's Warbler |
سسک ساوی |
23 |
Cattle Egret |
گاوچرانک |
106 |
Spanish Sparrow |
گنجشک سینه سیاه |
24 |
Hen Harrier |
سنقر خاکستری |
107 |
Common House-Martin |
چلچله دمگاه سفید |
25 |
Common Kingfisher |
ماهی خورک کوچک |
108 |
Clamorous Reed Warbler |
سسک نیزار پرسروصدا |
26 |
Pied Kingfisher |
ماهی خورک ابلق |
109 |
Booted Eagle |
عقاب پرپا |
27 |
Eurasian Jay |
جیجاق |
110 |
Blue-cheeked Bee-eater |
زنبورخوار گلوخرمایی |
28 |
Eurasian Blue Tit |
چرخریسک سرآبی |
111 |
Middle Spotted Woodpecker |
دارکوب سرسرخ |
29 |
Eurasian Penduline-Tit |
چرخریسک پشت بلوطی معمولی |
112 |
Lesser Spotted Woodpecker |
دارکوب خالدار کوچک |
30 |
Eurasian Wren |
الیکایی |
113 |
Spotted Flycatcher |
مگس گیر خالدار |
31 |
European Starling |
سار معمولی |
114 |
Rock Sparrow |
گنجشک کوهی |
32 |
European Stonechat |
چک معمولی |
115 |
Chukar |
کبک |
33 |
White Wagtail |
دم جنبانک ابلق |
116 |
European Turtle-Dove |
قمری معمولی |
34 |
Corn Bunting |
زردپره مزرعه |
117 |
Slender-billed Gull |
کاکایی صورتی |
35 |
Rock Pigeon |
کبوتر چاهی |
118 |
Armenian Gull |
کاکایی ارمنی |
36 |
Common Wood-Pigeon |
کبوتر جنگلی |
119 |
Bearded Vulture |
هما |
37 |
Eurasian Collared-Dove |
یاکریم |
120 |
Eurasian Griffon |
دال معمولی |
38 |
Wood Sandpiper |
آبچلیک خالدار پاسبز |
121 |
Long-legged Buzzard |
سارگپه پابلند |
39 |
Syrian Woodpecker |
دارکوب سوری |
122 |
Little Owl |
جغد کوچک |
40 |
Eurasian Magpie |
زاغی |
123 |
Eurasian Wryneck |
دارکوب قهوه ای |
41 |
Great Tit |
چرخریسک بزرگ |
124 |
Eurasian Green Woodpecker |
دارکوب سبز |
42 |
Calandra Lark |
طرقه چکاوک |
125 |
Merlin |
ترمتای |
43 |
Eurasian Skylark |
چکاوک آسمانی |
126 |
Rose-ringed Parakeet |
طوطی طوق صورتی |
44 |
Crested Lark |
چکاوک کاکلی |
127 |
Isabelline Shrike |
سنگ چشم دم سرخ |
45 |
Common Redstart |
دم سرخ معمولی |
128 |
Red-billed Chough |
زاغ نوک سرخ |
46 |
Water Pipit |
پیپت تالابی |
129 |
Yellow-billed Chough |
زاغ نوک زرد |
47 |
Common Chaffinch |
سهره جنگلی |
130 |
Eurasian Jackdaw |
کلاغ گردن بور |
48 |
Desert Finch |
سهره خاکی |
131 |
Rook |
کلاغ سیاه |
49 |
European Goldfinch |
سهره طلایی |
132 |
Common Raven |
غراب معمولی |
50 |
Fire-fronted Serin |
سهره پیشانی سرخ |
133 |
Desert Lark |
چکاوک بیابانی |
51 |
Garganey |
خوتکا ابروسفید |
134 |
Turkestan Short-toed Lark |
|
52 |
Green-winged Teal |
خوتکا معمولی |
135 |
Eurasian Crag-Martin |
چلچله کوهی |
53 |
Laughing Dove |
قمری خانگی |
136 |
Plain Leaf Warbler |
سسک بیدی کوچک |
54 |
Common Sandpiper |
آبچلیک آوازخوان |
137 |
Menetries's Warbler |
سسک سردودی |
55 |
Great Bittern |
بوتیمار بزرگ |
138 |
Eurasian Nuthatch |
کمرکولی جنگلی |
56 |
Great Egret |
اگرت بزرگ |
139 |
Western Rock Nuthatch |
کمرکولی کوچک |
57 |
Little Egret |
اگرت کوچک |
140 |
Eastern Rock Nuthatch |
کمرکولی بزرگ |
58 |
Eurasian Sparrowhawk |
قرقی |
141 |
Common Myna |
مرغ مینا |
59 |
Eurasian Kestrel |
دلیجه |
142 |
Eurasian Blackbird |
توکای سیاه |
60 |
Red-backed Shrike |
سنگ چشم پشت سرخ |
143 |
European Robin |
سینه سرخ |
61 |
Hooded Crow |
کلاغ ابلق |
144 |
Bluethroat |
گلو آبی |
62 |
Common Chiffchaff |
سسک چیف چاف |
145 |
Black Redstart |
دم سرخ سیاه |
63 |
Cetti's Warbler |
سسک دم پهن |
146 |
Northern Wheatear |
چک چک کوهی |
64 |
Siberian Stonechat |
چک سیبری |
147 |
Tawny Pipit |
پیپت خاکی |
65 |
House Sparrow |
گنجشک خانگی |
148 |
Meadow Pipit |
پیپت صحرایی |
66 |
Eurasian Tree Sparrow |
گنجشک درختی |
149 |
Brambling |
سهره دمگاه سفید |
67 |
Western Yellow Wagtail |
دم جنبانک سرزرد |
150 |
Common Rosefinch |
سهره گلی |
68 |
Northern Shoveler |
اردک نوک پهن |
151 |
Eurasian Linnet |
سهره سینه سرخ |
69 |
Ruff |
تلیله شکیل |
152 |
Masked Shrike |
سنگ چشم پیشانی سفید |
70 |
White Stork |
لک لک سفید |
153 |
Sombre Tit |
چرخریسک سرسیاه |
71 |
Black-crowned Night-Heron |
حواصیل شب |
154 |
Isabelline Wheatear |
چک چک دشتی |
72 |
Long-tailed Tit |
چرخریسک دم دراز |
155 |
Gray Wagtail |
دم جنبانک خاکستری |
73 |
Alpine Swift |
بادخورک کوهی |
156 |
Ortolan Bunting |
زردپره سرزیتونی |
74 |
Common Swift |
بادخورک معمولی |
157 |
Common Pochard |
اردک سرحنایی |
75 |
Gull-billed Tern |
پرستوی دریایی نوک کاکایی |
158 |
Pallas's Gull |
کاکایی سرسیاه بزرگ |
76 |
Little Bittern |
بوتیمار کوچک |
159 |
White-throated Robin |
سینه سرخ ایرانی |
77 |
Eurasian Scops-Owl |
مرغ حق معمولی |
160 |
Spotted Crake |
یلوه خالدار |
78 |
Long-eared Owl |
جغد گوش دراز |
161 |
Temminck's Stint |
تلیله دم سفید |
79 |
Eurasian Hoopoe |
هدهد |
162 |
Collared Pratincole |
گلاریول بال سرخ |
80 |
European Bee-eater |
زنبورخوار معمولی |
163 |
Lesser Black-backed Gull |
کاکایی پشت سیاه کوچک |
81 |
European Roller |
سبزقبای معمولی |
164 |
Marsh Warbler |
سسک تالابی زیتونی |
82 |
Eurasian Golden Oriole |
پری شاهرخ |
165 |
White-cheeked Tern |
پرستوی دریایی گونه سفید |
83 |
Eurasian Reed Warbler |
سسک نیزار معمولی |
|
|
|
منابع:
تصاویر: غلامرضا فرخ نسب و فرشید صمیمی
گردآوری و نگارش: فرشید صمیمی