|
|
|
|
|
کوکویی درشت‌جثه با کاکلی مشخص، منقار خمیده و دم بلند است. نر و ماده هم‌شکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ کاکل خاکستری نقره‌ای دارد که تا زیر چشم‌ها امتداد یافته است. پس گردن تیره و روتنه قهوه‌ای خاکستری همراه با لکه‌های سفید فراوان به ویژه روی شانه‌ها و بال‌ها دیده می‌شود. همچنین نوک شاه‌پرهای پرواز سفید است. دم به رنگ خاکستری سیاه و نوک پرهای آن (به استثنای پرهای میانی) سفید هستند. چانه، گلو، بخش بالایی سینه و پوش‌پرهای زیر بال‌ها لیمویی و زیرتنه سفید دیده می‌شود. حلقه دور چشم‌ها قرمز روشن، منقار خاکستری سیاه و پاها قهوه‌ای خاکستری هستند. در پرنده نابالغ تارک سر سیاه و کاکل کوتاه‌تر است. روتنه، روی بال‌ها و دم مایل به سیاه دیده می‌شود و شاه‌پرهای اولیه خرمایی و در انتها سیاه هستند. چانه، گلو، بخش بالایی سینه نخودی، شکم سفید و بخش عقبی پهلوها زیتونی قهوه‌ای است. چند ماه پس از ترک میزبان، شروع به پرریزی می‌کند و در این زمان ویژگی‌های حد واسطی از رنگ‌آمیزی پروبال بین نابالغ‌ها و بالغ‌ها را بروز می‌دهد.
در نواحی نیمه‌خشک، حاره‌ای و نیمه‌حاره‌ای، اغلب درختزارهای باز، باغ‌هایی با درختان زیتون و بادام و همچنین پارک‌ها را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند و از کوهستان‌ها، جنگل‌های متراکم و تالاب‌ها دوری می‌کند. گاهی نیز در روستاها و شهرها دیده می‌شود.
پرنده‌ای منزوی است، اما گاهی در دسته‌های کوچک (به ویژه در زمان مهاجرت) دیده می‌شود. پروازی پرتوان و مستقیم دارد. در میان شاخه‌های درختان و بوته‌ها پرواز می‌کند یا روی زمین راه می‌رود؛ کرم‌ها و لاروهای پوشیده از کرک، همچنین حشرات درشت‌جثه نظیر ملخ‌ها، سوسک‌ها، جیرجیرک‌ها و سنجاقک‌ها را صید می‌کند.
جوجه‌آوری از اوایل فروردین آغاز می‌شود. تک‌همسر و قلمروطلب است و اندازه قلمرو بستگی به تراکم آشیانه‌های میزبان‌ها در منطقه دارد. انگل جوجه‌آوری بسیاری از پرندگان به ویژه «زاغی» و سایر کلاغ‌ها است. به این نحو که پرنده نر در نزدیکی آشیانه میزبانی که هنوز دسته تخم آن کامل نشده است با صدای بلند آواز می‌خواند یا با پرواز بین شاخ و برگ درختان و بوته‌ها توجه میزبان را به خود جلب می‌کند و در این زمان پرنده ماده یک و به ندرت تا سه تخم در آن آشیانه می‌گذارد. معمولاً پرنده ماده به ازای هر تخمی که در آشیانه میزبان می‌گذارد، یک تا دو تخم، گاهی هیچ و گاهی همه دسته تخم میزبان را از آشیانه به بیرون پرت می‌کند. تا پایان دوره جوجه‌آوری به طور متوسط 18 و حداکثر تا 24 تخم بیضی تا نیمه‌بیضی، صاف، تا حدی صیقلی، به رنگ سبز آبی کم‌رنگ، با خال‌های فراوان به رنگ قهوه‌ای روشن تا خاکستری و به ابعاد 24 × 1/32 میلی‌متر می‌گذارد. جوجه کوکو در طی دوازده تا چهارده روز و اغلب زودتر از جوجه‌های میزبان از تخم خارج می‌شود و اگر این فاصله به بیش از سه تا چهار روز افزایش یابد، مرگ جوجه‌های میزبان حتمی است. همچنین اگر فاصله زمانی تفریخ دو تخم کوکو در یک آشیانه به بیش از شش روز افزایش یابد، یکی از آن دو محکوم به مرگ خواهد بود. جوجه کوکو در بدو تولد عریان، ناتوان و برای تغذیه وابسته به میزبان است و با تقلید صدای جوجه‌های میزبان با صدایی قوی‌تر، تحرک بیشتر و دهان بازتر، توجه میزبان را به خود جلب می‌کند و اغلب تکه‌های غذایی حمل‌شده به آشیانه را تصاحب می‌کند. در 16 تا 21 روزگی آشیانه را ترک و در حدود 26 روزگی پرواز می‌کند.
تابستان‌گذران نادر در نواحی غربی زاگرس از استان کردستان تا استان فارس است. همچنین اطراف تهران به صورت سرگردان دیده شده است که نیاز به بررسی بیشتر دارد.
در فهرست پرندگان حمایت‌شده ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد
پرندگان ایران