|
کوکویی به نسبت کوچکجثه و باریک اندام با کاکل مشخص، روتنه سیاه و زیرتنه کرم نخودی است. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ تارک سر سیاه دارد که تا زیر چشمها گسترش یافته است. روتنه و شاهپرهای پرواز سیاه براق هستند. لکه سفید مشخصی در قاعده شاهپرهای اولیه روی بالها دارد که در پرواز در زمینه سیاه بالها به خوبی به چشم میآید. دم بلند، ذوزنقهای شکل، به رنگ سیاه و در انتها به نوار سفید رنگی منتهی میشود. دو طرف گردن، زیرتنه و پوشپرهای زیر بالها کرم نخودی است. پرنده نابالغ تا حدی شبیه به بالغها است، اما کاکل کوچکتر دارد، روتنه قهوهای دودی، زیرتنه سفید چرک و لکه سفید روی بالها کوچکتر است.
نواحی حارهای و نیمهحارهای پست، نواحی نیمهخشک به ویژه مناطق پوشیده از درختان آکاسیا و بوتههای خاردار، کشتزارهایی با درختان و بوتههای پراکنده و جنگلهای تنک را به عنوان زیستگاه برمیگزیند و از جنگلهای انبوه دوری میکند.
پرندهای اجتماعی و پر سروصدا است و اغلب در دستههای کوچک دیده میشود. به چابکی در میان شاخههای درختان و بوتهها پرواز میکند یا روی زمین راه میرود و سوسکها، مورچهها، موریانهها و سایر بندپایان را صید میکند.
جوجهآوری از اواسط مهرماه آغاز میشود و تا اواسط فروردین به طول میانجامد که اوج آن از اواسط آبان تا اواسط دی ماه است. انگل جوجهآوری بسیاری از پرندگان از جمله لیکوها، بلبلها و سنگچشمها است. به این نحو که پرنده نر در نزدیکی آشیانه میزبان با صدای بلند آواز میخواند تا توجه میزبان را به خود جلب کند و در این زمان پرنده ماده در آشیانه میزبان یک تخم میگذارد و معمولاً دسته تخم میزبان را تخریب نمیکند. در مجموع تا پایان دوره جوجهآوری حدود 25 تخم آبی کمرنگ، بدون خط و خال یا با خط و خالهای متغیر و به ابعاد 8/16 × 9/23 میلیمتر در آشیانه گونههای میزبان میگذارد. تفریخ تخمها یازده تا سیزده روز به طول میانجامد. جوجه کوکو در بدو تولد عریان، ناتوان و برای تغذیه وابسته به میزبان است، در حدود هفده روزگی آشیانه را ترک میکند، اما همچنان تا حدود چهارده روز پس از آن توسط میزبان تغذیه میشود.
وضعیت حضور این گونه در ایران نامشخص است. در گذشته به تعداد اندک از باغها و بوتهزارهای حاشیه رودخانههای کیاگور و بمپور در شمال و شرق حوضه بمپور در استان سیستان و بلوچستان مشاهده و جمعآوری شده بود. از حوالی میناب و جزیره کیش نیز گزارشهایی مبنی بر حضور این پرنده دریافت شده است که احتمالاً افراد این گونه در مسیر مهاجرت بین نواحی جوجهآوری خود در شمال هند و پاکستان و سرزمینهای زمستانگذرانی در آفریقا در این نواحی حضور یافتهاند.
در فهرست پرندگان حمایتشده جهانی و ملی قرار ندارد.