باشگاه پرنده نگری ایرانیان
اعضا
خانه پرندگان ایران وبلاگ
باشگاه پرنده نگری ایرانیان
سبد خرید جستجو اعضا زبان

پرندگان ایران دم‌ جنبانک ابلق

Text string:
QR Code:
Error correction:
Output format:
Border: modules
Scale: pixels per module
Version range: Minimum = , maximum =
Mask pattern: (−1 for automatic, 0 to 7 for manual)
Boost ECC:
Statistics:
SVG XML code:
نام فارسی: دم‌ جنبانک ابلق
نام انگلیسی: White Wagtail
نام علمی: Motacilla alba

ویژگی‌های ظاهری

طول بدن: 5/16 تا 19 سانتی‌متر

گستردگی بال‌ها: 25 تا 30 سانتی‌متر است

ویژگی های شناسایی:

معمول‌ترین دم‌جنبانک با بدن سیاه و سفید است و تنوع ریختی زیادی به ویژه در نرها دیده می‌شود. نر و ماده تا حدی هم‌شکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده نر بالغ در دوره جوجه‌آوری در جمعیت‌های نواحی شمال و شمال غرب کشور دارای تارک سر، پس گردن و گلوی سیاه، روتنه یکدست خاکستری و جلو پیشانی و گونه‌های سفید است. همچنین سینه، شکم و پرهای جانبی دم سفید رنگ دارد. از سوی دیگر نر بالغ در جمعیت‌های نواحی شرقی سیاهی روی سر و گردنش بیشتر است و سفیدی گونه‌ها محدود به لکه‌های کوچکی در سر می‌شود. الگوی رنگی سیاه و سفید سر و صورت در نر بالغ در جمعیت‌های نواحی غرب و مرکز کشور ویژگی‌های حدواسطی دارد. پرنده ماده بالغ در جمعیت‌های نواحی مختلف شبیه به هم و با روتنه خاکستری‌تر و نیز سیاهی کمتر در صورت و پس گردن از نرها مشخص هستند. در زمستان هر دو جنس فاقد لکه سیاه در تارک سر و پس سر هستند. پرنده نابالغ با گلوی خاکستری تیره و فقدان طرح سیاه روی تارک سر و صورت از بالغ‌ها قابل تشخیص است.

دم جنبانک ابلق، بمپور، سیستان بلوچستان- عکس از میترا دانشور

ویژگی‌های زیستی

زیستگاه:

در انواع زیستگاه‌ها شامل حواشی دریاچه‌ها، رودخانه، جویبارها، کانال‌های آبرسانی، خلیج‌ها و سواحل دریاها، مزارع، باغ‌ها، پارک‌ها، مناطق مسکونی و حتی مناطق صنعتی با فضای باز و پوشش گیاهی تنک حضور دارد.

عادات رفتاری و زیستی:

در خارج از دوره جوجه‌آوری با توجه به فراوانی غذایی به صورت انفرادی در قلمروهای جداگانه یا در دسته‌های کوچک دیده می‌شود. پروازی ویژه شامل چند بار بال‌زدن سریع، اوج‌گیری کوتاه و فرودی موجی‌شکل با بال‌های بسته دارد. روی زمین به خوبی راه می‌رود و می‌دود و مرتباً دم خود را بالا و پایین می‌کند. برای تغذیه در سطح زمین، در آب‌های بسیار کم‌عمق یا روی گیاهان شناور بر سطح آب قدم می‌زند و بی‌مهره‌های کوچک را صید می‌کند. همچنین با پروازی سریع حشرات در حال پرواز را شکار می‌کند.

زادآوری:

جوجه‌آوری از اواسط فروردین تا خرداد در مناطقی با پوشش علفی و اغلب نزدیک به پیکره‌های آبی آغاز می‌شود. احتمالاً تک‌همسر و قلمروطلب است و آشیانه‌اش کاسه‌ای از برگ‌ها، ساقه‌ها، شاخه‌های کوچک و ریشک‌ها است که آن را در حفره‌ها و سوراخ‌های موجود در دیوارها، ساختمان‌ها، صخره‌ها، درختان، دیواره‌های عمودی و پرشیب حاشیه پیکره‌های آبی و حتی در آشیانه قدیمی سایر گونه‌ها بنا می‌کند و درونش را با مو، پشم و پر می‌پوشاند. معمولاً پنج تا شش و گاهی سه تا هفت تخم نیمه‌بیضی، صاف، صیقلی، مایل به سفید، سفید مایل به آبی یا خاکستری، با خال‌ها و لکه‌هایی به رنگ خاکستری مایل به قهوه‌ای، خاکستری یا قهوه‌ای و به ابعاد 3/15 × 6/20 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها دوازده تا چهارده روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در سیزده تا شانزده روزگی آشیانه را ترک می‌کنند، اما همچنان در حدود چهارده تا هجده روز پس از آن توسط والدین مراقبت و تغذیه می‌شوند. معمولاً یک تا دو دسته تخم در هر دوره جوجه‌آوری می‌گذارد.

پراکنش و فراوانی

مقیم معمول اغلب مناطق کشور است. همچنین در نواحی شمال غربی کشور تابستان‌گذران است، اگرچه تعداد کمی زمستان‌ها در حوضه دریاچه ارومیه و اطراف تبریز باقی می‌مانند. همچنین به فراوانی در استان خوزستان و نواحی شمالی خلیج فارس و به تعداد کمتر در نواحی شرقی تا استان سیستان و بلوچستان زمستان‌گذرانی می‌کند.

وضعیت حفاظت

در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.


مشاهدات اعضا:


نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: نوید هرمزی
محل مشاهده: تهران
تاریخ: 1400/04/04
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: غلامرضا فرخ نسب
محل مشاهده: اهواز
تاریخ: 1395/08/08
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: عباس محجوب
محل مشاهده: اطراف ساوه
تاریخ: 1397/10/16
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: مهدی دربان
محل مشاهده: بم
تاریخ: 1398/01/13
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: عباس محجوب
محل مشاهده: پشاپویه
تاریخ: 1397/08/08
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: سولماز پرستاری
محل مشاهده: روسیه
تاریخ: 1398/03/17
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: میترا دانشور
محل مشاهده: پارک ملت
تاریخ: 1398/08/10
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: سارا عرب
محل مشاهده: بیرجند
تاریخ: 1395/12/28
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: نوید هرمزی
محل مشاهده: اهواز
تاریخ: 1399/11/08
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: نوید هرمزی
محل مشاهده: انزلی
تاریخ: 1400/09/18
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: امیر مدیری
محل مشاهده: چوکام
تاریخ: 1398/09/29
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: امیر مدیری
محل مشاهده: جزیره کیش
تاریخ: 1400/12/13
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: امیر مدیری
محل مشاهده: هرمزگان
تاریخ: 1401/01/01
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: امیر مدیری
محل مشاهده: هویر
تاریخ: 1401/03/26
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: اشکان  جعفرزاده
محل مشاهده: مشهد
تاریخ: 1401/04/31
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: اشکان  جعفرزاده
محل مشاهده: مشهد
تاریخ: 1401/04/18
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: وحید اشرفی
محل مشاهده: سد آبقد
تاریخ: 1401/01/12
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: وحید اشرفی
محل مشاهده: جزیره کیش
تاریخ: 1400/11/23
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: امیر محمدی
محل مشاهده: تهران
تاریخ: 1402/02/29
نام: دم‌ جنبانک ابلق
عکاس: نوید هرمزی
محل مشاهده: بندر دیلم
تاریخ: 1402/08/27

         

کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به باشگاه پرنده نگری ایرانیان می باشد