گزارش برنامه پرنده‌نگری در روستای آرو (دماوند) | سه‌شنبه 28 بهمن 99

گزارش: محمدرضا کشفی

ویرایش: آبراهام شکوهی

روز جمعه 24 بهمن به همراه برادرم برای کوهپیمایی و مشاهده پرندگان در منطقه آرو به اطراف روستا رفتیم. تعداد زیادی زردپره لیمویی از بین بوته‌ها پرواز می‌کردند و من طبق معمول از همه عکس می‌گرفتم، بعد از بازگشت به خانه و بررسی عکس‌ها متوجه شدم چند تایی از آن‌ها زردپره گونه سفید هستند. با توجه به گرم شدن هوا و احتمال شروع مهاجرت این گونه به عرض‌های شمالی و صحبت با کارگروه سفر، قرار شد هر چه زودتر سفری برای دیدن این پرنده که مشاهداتی کمی از آن ثبت شده، برگزار شود. به سفری که برای دیدن گونه‌ای نسبتا کمیاب که به تازگی توسط یک پرنده‌نگر در مکان مشخصی مشاهده شده و به بقیه اعلام می‌شود تا آن را در اولین فرصت مشاهده کنند، در زبان انگلیسی twitching گفته می‌شود و معادل فارسی آن را پرنده‌یابی در نظر گرفته اند که هنوز هر دو واژه فارسی و انگلیسی بین پرنده‌نگرهای ایرانی زیاد شناخته شده نیستند. برنامه ما نیز بر همین اساس، به صورت برنامه توویچنگ اعلام شد و در روز سه شنبه 28 بهمن سفری ویژه اعضای باشگاه برنامه‌ریزی و اجرا شد. طبق معمول بعد از هماهنگی‌هایی معمول با همراهان برنامه در گروه واتس‌اپ این سفر، افراد بدون خودرو سواری به افرادی که وسیله نقلیه داشتند ملحق شدند و همگی به روستای آرو که محل شروع برنامه بود، رسیدند.

حرکت گروه از روستای آرو _ عکس از حمیدرضا عمادی

برنامه حدود ساعت 7 صبح از روستا با حرکت به سمت تک درخت ارس کهنسال شروع شد و در ابتدای مسیر کمرکلی بزرگ با آواز زیباش به ما خوش آمد گفت.

تک درخت ارس 

کمرکلی بزرگ _ عکس از محمدرضا کشفی

در ادامه‌ی مسیر دسته‌های پرندگانی که بیشتر زردپره لیمویی بودند و در حال بازگشت از چشمه به سمت دشت بودند را مشاهده کردیم. بعد از حدود یک ساعت به چشمه رسیدیم و مدت کوتاهی برای صرف صبحانه توقف کردیم و سپس با فاصله‌ی مناسبی از چشمه به انتظار پرنده‌ها نشستیم. مدت زیادی از نشستن و انتظار ما نگذشته بود که یک دسته پرنده در بین شاخه های درختان بید فرود آمد و لابلای شاخه‌ها گم شدند. با اینکه در این فصل درختان هیچ برگی ندارند و رنگ زردپره های لیمویی با شاخ و برگ درخت بید تضاد زیادی دارد ولی باز هم دیدنشان بدون دوچشمی غیر ممکن بود.

گروه در کنار چشمه در انتظار دیدن زردپره گونه سفید _ عکس از حمیدرضا عمادی

چند پرنده هم روی بوته های زرشکی که نزدیکتر به ما بود نشسته بودند که در میان آن‌ها یک زردپره گونه سفید نر مشاهده شد که همه با دیدنش شور و شعف خاصی پیدا کردند.

زردپره گونه سفید _ عکس از فرشید صمیمی

زردپره لیمویی عکس از علیرضا کیانی نژاد

زردپره کوهی _ عکس از علیرضا کیانی نژاد

سپس چشمه را ترک کرده و به سمت چشمه وارسی که روی خط الراس است، حرکت نمودیم و موفق شدیم چکاوک شاخدار که پرنده هدف بعدی ما بود را مشاهده نماییم. منظره خط‌ ‌الرأس برفی قره داغ و رشته کوه‌های اطراف جلوه خاصی به مسیر داده بود و همه با دیدن عظمت کوه‌ها حس تحسین و حیرت داشتیم.

رشته کوه قره داغ _ عکس  از آبراهام شکوهی

در بین راه هم تعداد نسبتا خوبی کبک می‌‌دیدیم که با توجه به حضور شکارچی در چند روز قبل از چند صد متری فرار می کردند و امکان مشاهده از فاصله نزدیکتر برای ما میسر نبود.

کبک معمولی _ عکس از محمدرضا کشفی

از روی خط الراس به راهمان ادامه دادیم و به آخر مسیر و چشمه نی دره رسیدیم و توانستیم سسک جنبان و دم سرخ پشت بلوطی را که البته دامنه ترس زیادی داشتند، مشاهده کنیم.

در حال مشاهده دم‌سرخ پشت بلوطی _ عکس از آبراهام شکوهی

پس از استراحت کوتاهی مسیر برگشت را که آسان تر از مسیر رفت بود، در پیش گرفتیم. کم کم هوا ابری شد و باد شدیدی شروع به وزیدن نمود. از آنجایی که در این شرایط پرنده‌ها در دامنه‌های شرقی که پشت به باد بود و همچنین در زیر بوته‌ها پناه گرفته بودند، پیدا کردن و مشاهده آنان برای ما میسر نبود. و امکان پرنده نگری وجود نداشت. به همین دلیل با سرعت بیشتری مسیر برگشت را طی نمودیم. در مجموع بعد از حدود 11 کیلومتر کوهپیمایی و پرنده نگری که حدود هفت ساعت به طول انجامید، حدود ساعت 14:30 به روستا رسیدیم و برنامه پایان یافت.

گونه های مشاهده شده

1. کبک

2. کبوتر چاهی

3. کبوتر جنگلی

4. عقاب طلایی

5. زاغی

6. زاغ نوک سرخ

7. چکاوک شاخدار

8. سسک جنبان

9. کمرکلی بزرگ

10. توکای سیاه

11. دم‌سرخ پشت‌بلوطی

12. گنجشک کوهی

13. سهره سینه سرخ

14. سهره طلایی شرقی

15. سهره پیشانی سرخ

16. زردپره کوهی

17.زردپره لیمویی

18. زردپره گونه سفید

چک‌لیست پرندگان در سایت ebird:

https://ebird.org/checklist/S81787460

با تشکر از میترا دانشور برای چک‌لیست ebird، آبراهام شکوهی برای همراهی و حمیدرضا عمادی برای فیلمبرداری از گروه.

همراهان این برنامه

عکس از محمدرضا کشفی

مهتاب احمدی - نادیا خسروی - میترا دانشور -  آبراهام شکوهی -  فرشید صمیمی - نادره صمیمی - سارا عرب - حمیدرضا عمادی - علیرضا کیانی نژاد 

راهنمای برنامه: محمدرضا کشفی